İngiliz ordusuna Afganistan’da savaş cürmü argümanı: Sivilleri ve çocukları öldürdüler

Afganistan’da 2010-2013 yılları ortasında yaşanan olaylarla ilgili yürütülen soruşturmaya ilişkin doküman ve şahit tabirleri yayımlandı.

Dünyaca ünlü İngiliz özel kuvvetleri SAS’in, sivilleri kasıtlı olarak öldürdüğü tezleri bu evraklarla gündeme geldi.

İNGİLİZ ASKERLERİ AFGANİSTAN’DA SİVİLLERİ VE ÇOCUKLARI AMAÇ ALDI

Dosyadaki dokümanlar ve şahit beyanlarına nazaran, Kraliyet askerlerinin Afganistan’da savaş cürmü niteliğinde cinayetlere karıştığı lakin seçkin birliklerin prestijini korumak için olayların örtbas edildiği tez ediliyor.

Tehdit oluşturmayan savaş çağındaki erkeklerin kurşuna dizilerek öldürüldüğü, Britanya askerlerinin deneyim kazanmak için temiz sivilleri öldürdüğü öne sürüldü.

2012’deki bir gece baskınında 1,5 ve 3 yaşındaki iki çocuğun yataklarında vurulduğunu, bunun asla ezkaza açıklanamayacak bir sivil kayıp olduğu aktarıldı.

Daha evvel olaylarla ilgili olarak 2014 yılında gerçekleştirilen polis soruşturmasında 3 askerin ismi geçse de rastgele bir suçlamada bulunulmamıştı.

GİZLİ ŞAHİDİN SÖZLERİ KURULDA YAYIMLANDI: “PİŞMANIM, KORKTUM”

2023’te kurulan Afganistan Konusunda Bağımsız Soruşturma Kurulu, bu devirde misyon yapan kapalı şahit “N1466”yı dinledi.

Basına ve kamuoyuna kapalı, 6 ay evvel gerçekleştirilen zımnî toplantıda konuşan kapalı şahit “N1466”nın tabirleri, bugün kurul tarafından yayımlandı.

Gizli şahit, sözünde bu vakte kadar bildiklerini anlatmadığı için pişman olduğunu, anlatması halinde askerlik mesleğinde yükselememe telaşını taşıdığını lisana getirdi.

“ELE GEÇİRİLEN SİLAH VE ÖLDÜRÜLEN KİŞİ SAYISI ORTASINDA FARK VARDI”

Özellikle operasyonlarda ele geçirilen silah sayısı ile öldürülen kişi sayısı ortasında büyük fark olduğuna dikkati çeken bâtın şahit N1466, askerlere ateş açılan binaya yönelik operasyonlarda can kaybı sayısının silah sayısından daha fazla olabildiğini belirtti.

Gizli şahit, “Ancak bu durum tekrar tekrar yaşanıyordu. Buna dikkat çekmeliyim zira çok değerli. Bu, tek seferlik bir olay değildi.” diyerek, bir operasyonda 9 kişinin öldürüldüğünü lakin yalnızca 3 silahın ele geçirildiğini anlattı.

Bazı raporlarda birkaç kişinin bir silahı ele geçirmek için adeta sıraya girdiğinin ve hepsinin vurulduğunun sav edildiğini lisana getiren kapalı şahit N1466, bu raporların mantık dışı olduğunu söyledi.

GÖZALTINDAKİLERİN KASITLI OLARAK MAKSAT ALINDIĞI AÇIKLANDI

Bazı bireylerin söze çağrıldıktan ya da istekli teslim olduktan sonra farklı mazeretlerle öldürüldüğünü söyleyen saklı şahit, “Gönüllü teslim olup gaye olmaktan çıkmak isteyenler, tekrar maksat yapılmıştı.” dedi.

Ocak-Şubat 2011 devrinde gözaltındayken birer birer öldürüldüğünü belirttiği bireylere ait zımnî şahit N1466, “Gözaltında bizim müdafaamız altındaydılar. Kanunlara nazaran bizim müdafaamız altında üst araması beklerken öldüler.” diye konuştu.

Gizli şahit, Önemli Olaylar Raporu’na (SINCEREP) bu bireylerin üst araması sırasında silahı ele geçirmeye çalıştıkları ve bu nedenle vurulduklarının yazıldığını anlatarak, “Onları biz gözaltına aldık, sonra da onları öldürülecekleri bir konuma soktuk.” dedi.

“N1785” olarak belirtilen askerle yaptığı konuşmada kasıtlı olarak “savaşacak yaştaki erkeklerin” gaye alındığını öğrendiğini, bunu da “N2108” kodlu askere anlattığını belirten bâtın şahit N1466, şunları söyledi:

“N2108’e ne söylediğimi hatırlamıyorum lakin asıl sorun, duyduklarım karşısında şok olmuş olmam ve akşam yemeğinde sahiden tasa verici şeyler duyduğumu söylemememdir. Eminim ki ‘N1785, bana cuma günü şunları söyledi.’ derdim lakin vazifelilerden birinin, tehdit olup olmadığına bakılmaksızın savaşacak yaştaki erkeklerin öldürülmesine dair bir siyasetin bulunduğunu itiraf ettiği savı var.”

ÖLDÜRÜLEN AFGANLARIN ÜZERİNE BIRAKILACAK “ÖDÜL SİLAHI”

Gizli şahit, gibisi birçok yasa dışı hareketin üstleri tarafından bilindiğini hatta örtbas edildiğini savundu.

Soruşturma kapsamında “UKSF1” ismi verilen birlikte misyon yapan saklı şahit N1466, yasa dışı faaliyetlere ait raporların da aldatıcı biçimde tutulduğunu ve olayları yasal gösterildiğini öne sürdü.

Gizli şahit, öldürülen birtakım Afganların üzerine silah ve el bombası yerleştirildiğini, bu biçimde çekilen fotoğrafların raporlara eklendiğini savundu.

Aynı silahın, farklı operasyonlarda iki farklı cesedin üzerinde bulunduğu olayı anlatan, birliklerin ortasında rekabet olduğunu söz eden bâtın şahit N1466, şunları söyledi:

“Birliklerin ortasındaki rekabetin, Afganistan’daki yasa dışı ölümlerin sebeplerinden olabileceğini kumandanım Jason Wright’a bildirdim. Bilhassa bir birlik, oburunun imajını zedelemek için yasa dışı öldürme savını ortaya atmıştı. Wright’a isim vermedim. Ayrıyeten alt ünitelerin meyyit sayısında birbirlerini geçmek için çalıştığını duymuştum. Ödül silahı problemini de açtım. Ödül silahının iki farklı yüzü var. (İsmi zımnî bir personel) Bana birlikten ayrılan çalışana verilmek üzere bir silah hazırlamasının istendiği söylemişti lakin asıl hedefin bir operasyonda öldürülen gözaltındaki şahsın üzerine yerleştirilmek için olduğunu ima etti.”

Gizli şahit N1466’nın yayımlanan tabirinde geçen kimi kişi ve birlik isimleri ise sansürlendi.

Afganistan Konusunda Bağımsız Soruşturma Komitesi, 2022 yılında BBC’de yayımlanan programda İngiliz askerlerinin 2010-2013 yıllarında Afganistan’da 54 tutukluyu kuşkulu şartlar altında öldürdüğünü ortaya koymuştu.

Dönemin Savunma Bakanı Ben Wallace, programdaki tezlerin incelenmesi için komite kurulacağını açıklamış ve kurul 2023’te çalışmalarına başlamıştı.