Türkiye Sıfır Atık Çalıştayları Muğla’da başladı

Sıfır Atık Vakfı tarafından Muğla Valiliği himayelerinde Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi (MSKÜ) ve Muğla Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü iş birliğiyle organize edilen “Muğla Sıfır Atık Çalıştayı” Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nde geniş bir iştirakle gerçekleşti.

81 VİLAYET İÇİN MODEL OLACAK YENİ YAKLAŞIM

Türkiye Sıfır Atık Çalıştayları, 81 vilayette çevresel öncelikleri belirleyen, maksat odaklı ve daima güncellenen bir idare sistemini hayata geçirmeyi amaçlıyor.

Program; valilikler, üniversiteler, kamu kurumları, belediyeler, meslek odaları, kooperatifler, STK’lar, özel kesim temsilcileri ve gönüllülerden oluşan geniş bir paydaş ağıyla yürütülüyor. Proje çerçevesinde; israftan atığa, iklimden geri dönüşüme uzanan birçok alanda her kentin kısa, orta ve uzun vadeli maksatları çalıştaylarda belirlenecek ve konferanslarda kamuoyuna “Şehrin Sıfır Atık Amaç Belgesi” olarak ilan edilecek.

Belirlenen bu maksatlar, Valilik bünyesinde oluşturulacak heyet tarafından tertipli olarak takip edilecek. Çalıştay ve konferans döngüsü her yıl 30 Mart amaçlı olarak yenilenecek; yürürlüğe alınan uygulamalar ve kentin gereksinimleri doğrultusunda maksatlar tertipli bir biçimde güncellenecek.

Çalıştayın açılış konuşmasını yapan Muğla Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Vilayet Müdürü Ömer Bolat, Muğla’nın bu ulusal modele konut sahipliği yapan birinci vilayet olmasından duyduğu memnuniyeti lisana getirdi.

“SIFIR ATIK SIRF ETRAF PROJESİ DEĞİL, BİREBİR VAKİTTE KALKINMA HAMLESİ”

Bolat konuşmasında, Sıfır Atık projesinin yalnızca bir etraf hareketi değil, tıpkı vakitte bir kalkınma atağı olduğuna dikkat çekerek şunları söyledi:

Bugün burada, yerelden ulusala israf ve atık teması altında sırf çevreyi müdafaayı değil; ekonomik, toplumsal ve kültürel manada sürdürülebilir bir hayat biçimini güçlendirmeyi hedefleyen değerli bir adım için bir ortadayız. Sıfır Atık sırf bir etraf projesi değil; tıpkı vakitte bir kalkınma, verimlilik ve ulusal kaynakları müdafaa projesidir.

Muğla’nın turizm, tarım ve orman varlığıyla Türkiye’nin en özel kentlerinden biri olduğunu vurgulayan Bolat, atık idaresinin bir zincir olduğunu belirtti.

Bolat, sözlerini kullandı.

“BU MODEL ÜLKE GENELİNE YAYILACAK”

Muğla Vali Yardımcısı İsmail Soykan ise konuşmasında dünya genelinde artan nüfus ve kirlilik oranlarına dikkat çekti. Sıfır Atık Vakfı’nın stratejik çalışmaları için başlangıç noktası olarak Muğla’yı seçtiğini belirten Soykan, sürecin işleyişine dair şu bilgileri verdi:

Soykan, çalıştay masalarında elde edilen dataların üniversite akademisyenleri tarafından raporlanacağını belirterek, “Elde edilen sonuçlar ve çıktılar, 19 Aralık tarihinde üniversitemizin kültür merkezinde düzenlenecek programla kamuoyuyla paylaşılacak. Akabinde bu model ülke geneline yayılacak” dedi.

MSKÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Hatice Görgülü de sürdürülebilir bir gelecek için kurumların ve bireylerin işbirliğinin kıymetli olduğunu lisana getirdi.

Kamu kurumları, lokal idareler, üniversite, özel bölüm temsilcileri ve STK’ların ağır iştirak gösterdiği çalıştay, oluşturulan tematik masalardaki görüş alışverişleri ve atölye çalışmaları ile devam etti. Gün boyunca moderatörler ve raportörler eşliğinde çeşitli oturumlarda atık azaltımı, geri dönüşüm, kompost uygulamaları, tüketim alışkanlıklarının azaltılması, plastiksiz hayat ve sürdürülebilirlik başlıkları ele alındı.

Sıfır Atık Vakfı ile Muğla Valiliği himayesinde Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi ve Muğla Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü işbirliğiyle yürütülen çalıştay sonunda iştirakçilere sertifika verildi.

TÜRKİYE SIFIR ATIK ÇALIŞTAYLARININ BİRİNCİ DURAĞI MUĞLA OLDU

Türkiye genelinde uygulanacak modelin birinci evresi, Muğla Valiliği himayesinde oluşturulan ve Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü ile Sıfır Atık Vakfı temsilcilerinin yer aldığı İl Çalıştay Hazırlık Kurulu tarafından organize edildi.

Muğla’nın doğal yapısı, kıyı ekosistemleri, su kaynakları, ziraî çeşitliliği ve turizm yoğunluğu dikkate alınarak tasarlanan bu model; kentin çevresel önceliklerini tüm paydaşların ortak katkısıyla ele almayı amaçlamaktadır.

6 Haftalık Hazırlık Sürecinde;

• Muğla’nın çevresel öncelikleri sınıflandırıldı,

• Tematik çalışma alanları belirlendi,

• Kamu kurumları, belediyeler, üniversite üniteleri, STK’lar, kooperatifler, odalar ve özel kesim temsilcileri tematik masalara nazaran organize edildi,

• Teknik tahliller, data toplama çalışmaları ve güzel uygulama örnekleri derlendi,

• Çalıştayın metodu, akışı ve moderasyon modeli oluşturuldu.

Bu kapsamlı hazırlığın akabinde Muğla, Türkiye’nin uygulamaya başlayan birinci pilot ili olmuştur. Kentin pilot vilayet olarak seçilmesinde; kıyı uzunluğu, turizm yoğunluğu, su gerilimi, orman yangını riski ve farklı bölümlerin oluşturduğu çevresel yükler üzere özgün şartlar belirleyici oldu.

MUĞLA İÇİN BELİRLENEN 10 TEMATİK MASA

Muğla’nın doğal hassasiyeti, kıyı uzunluğu, ziraî üretim kapasitesi, sezonsal nüfus hareketleri ve kesim çeşitliliği dikkate alınarak aşağıdaki tematik başlıklarda çalışma yürütülmekte:

1. İklim, Afetler ve Doğal Alanların Korunması

2. Su İdaresi ve Suya Bağlı Sorunlar

4. Orman, Kıyı ve Doğal Ekosistemlere Atık Zararları

5. Toplumsal İştirak – Bayanlar, Gençler, Gönüllüler 6. Kırsal Altyapı ve Hizmet Eşitliği

7. ‘Ben’den ‘Biz’e Sıfır Atık Kültürünün Psikososyal Değişimi

9. Hibe, Teşvik ve Dayanak Mekanizmaları

10. Sıfır Atık Mavi: Deniz Çöpleri ve Mikroplastikler

Her tematik masada Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi akademisyenleri moderatörlük üstlenerek; ilgili vilayet müdürlükleri raportörlük sağladı.

TEMATİK MASALARA İŞTİRAK SAĞLAYAN KURUM VE KURULUŞLAR

Muğla’daki tematik masalar; kentin çevresel, ekonomik ve toplumsal yapısını temsil eden geniş bir kurum ve paydaş ağıyla yürütülmekte.

Çalışmalara şu ana kümeler katılmaktadır:

• Üniversiteler: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nin fakülte ve araştırma ünitelerinden akademisyenler

• Vilayet Müdürlükleri: Etraf, Tarım, Sıhhat, Eğitim, Gençlik, Toplumsal Hizmetler, Kültür, AFAD, Sanayi, Ticaret

• Lokal İdareler: Muğla Büyükşehir Belediyesi ile tüm ilçe belediyeleri

• Su, Orman ve Tabiat Kurumları: MUSKİ, DSİ, Orman Bölge Müdürlüğü, Ulusal Parklar, Kıyı Güvenlik, Liman Başkanlıkları

• Meslek Odaları ve Sektörel Yapılar: Ticaret Borsası, mühendis odaları, Esnaf Odaları, Mermerciler Derneği, DOKTOB, su eserleri birlikleri

• Kooperatifler: Kadın kooperatifleri, sulama birlikleri ve mahallî üretici kooperatifleri

• STK’lar: TEMA, TURMEPA, Akdeniz Müdafaa Derneği, KADEM, Yeşil Dalyan YEGD, istekli topluluklar

• Özel Dal: Atık idare firmaları, su/deniz eserleri şirketleri, turizm tesisleri, OSB temsilcileri

MUĞLA’NIN SIFIR ATIK MAKSAT EVRAKI, 16 ARALIK TARİHİNDE GERÇEKLEŞTİRİLECEK KONFERANSTA KAMUOYUNA SUNULACAK

Çalıştayın akabinde her tematik masadan elde edilen çıktı ve raporlar, üç haftalık teknik kıymetlendirme sürecinin akabinde bütünleştirilerek “Muğla Sıfır Atık Amaç Belgesi” oluşturulacaktır. Bu evrak, 16 Aralık 2025 tarihinde Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Atatürk Kültür Merkezi’nde (AKM) düzenlenecek ‘Muğla Sıfır Atık Arama Konferansı’nda, Sayın Valinin onayıyla kamuoyuna sunulacak.

Konferansa; çalıştaya katkı sağlayan tüm kurum ve kuruluşlar, Muğla vilayet ve ilçe protokolü ile Sıfır Atık Vakfı Başkanı katılım gösterecek. Program kapsamında Muğla’nın kısa, orta ve uzun vadeli sıfır atık maksatları, kentin resmî yol haritası olarak ilan edilecek. Ayrıyeten konferans kapsamında, Muğla’da hâlihazırda yürütülen başarılı uygulamaların, mahallî projelerin ve uygun örneklerin sergileneceği “Sıfır Atık Yeterli Uygulamalar Sergisi” de ziyaretçilerin ilgisine sunulacak.

MUĞLA’DA SIFIR ATIK VİZYONU, DAİMA İZLENEN VE SİSTEMLİ OLARAK GÜNCELLENEN BİR MODELE DÖNÜŞÜYOR

Konferansın akabinde sürecin sürdürülebilirliğini sağlamak maksadıyla Muğla Valiliği bünyesinde Sıfır Atık İl Danışma Kurulu oluşturulacaktır. Şura, “Muğla Sıfır Atık Maksat Belgesi”nde yer alan tüm hususların uygulanmasını izlemek ve kurumlar ortası uyumu güçlendirmekle vazifeli olacak.

Bu kapsamda şura:

• Evraktaki çalışmaların uygulanmasını sistemli olarak takip edecek,

• Her 3 ayda bir toplanarak kıymetlendirme toplantıları gerçekleştirecek,

• Kentin yıllık ilerleme raporlarını hazırlayacak,

• 30 Mart Sıfır Atık Günü öncesinde Muğla’nın yeni durumunu ve gerçekleşen ilerlemeleri kamuoyuyla paylaşacaktır.

Bu düzenek ile Muğla’da çalıştay ve konferansla başlayan süreç, yıl boyunca kesintisiz izlenen, bedellendirilen ve güncellenen bir çevresel idare modeline dönüşecektir.

SIFIR ATIK HAREKETİ

Sıfır Atık Hareketi, 27 Eylül 2017’de Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi’nin himayesinde başladı.

BM Genel Konseyi’nde 14 Aralık 2022’de Türkiye’nin ana sunuculuğunda, 105 ülkenin de ortak sunucu olduğu “Sıfır Atık” kararı oylamayla kabul edildi ve 30 Mart, “Uluslararası Sıfır Atık Günü” ilan edildi.

30 Mart 2023’te BM Genel Heyet Salonu’nda yapılan birinci 30 Mart Milletlerarası Sıfır Atık Günü etkinliğinde ana konuşmacı Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi oldu.

Bu aktiflikte BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, “BM Sıfır Atık Yüksek Seviyeli Şahsiyetler Müşavere Kurulu”nun kurulacağını duyurdu ve Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi’ye başkanlık teklif etti. Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi, bu teklifi kabul ederek 30 Mart 2023’te resmen kurulan konseyin başkanlığını üstlendi.

BM 78. Genel Kurulu kapsamında Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi’nin öncülüğünde New York’taki Türkevi’nde “Küresel Sıfır Atık Hareketine Doğru” aktifliği düzenlendi. Aktiflikte Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Küresel Sıfır Atık Düzgün Niyet Beyanı”na birinci imzayı attı.